مدل سازی مدت زمان فعالیت خرید با استفاده از مدل های مدت: غیرپارامتری- پارمتری، نمونه موردی شهر قزوین

از آنجا که مدل های تقاضای سفر، در حال تغییر جهت از رویکرد سفر- مبنا به فعالیت- مبنا هستند، پیش بینی فعالیت ها و مدت زمان آن ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. با توجه به آنکه داده های مدت، نامنفی و اغلب سانسور شده و از توزیعی غیر از توزیع نرمال پیروی می کند، رگرسیون خطی مدل مناسبی نیست. از این رو مدل های مدت برای چنین داده هایی، پیشنهاد شده و در تحلیل رفتاری سفر افراد مورد استفاده قرار می گیرند. از آنجا که خرید به عنوان یکی از فعالیت های روزمره و ضروری افراد، در دو دهه ی اخیر، همواره مورد توجه بوده است، این مقاله سعی دارد با مدل سازی مدت زمان فعالیت خرید، ضمن شناخت عوامل مؤثر بر متغیر مدت و توزیع مناسب برای چنین داده هایی، نتایج چند رویکرد با فرض های مختلف مدل سازی را با یکدیگر مقایسه نماید. نمونه موردی این پژوهش سفرهای خرید تورهای خانه- مبنای 2 و 3 سفره داده‏های حاصل از پرسشگری نمونه‏ای از ساکنین شهر قزوین شامل مشخصات فردی و خانوادگی، ویژگی های شبکه ی حمل‏ونقل و ویژگی های محل های مستعد برای انجام فعالیت خرید با سهمی در حدود 99 درصد از سفرهای روزانه ی شهروندان قزوینی است. تحلیل و قیاس نتایج مدل ها نشان می دهد برآورد رویکرد پارمتری از نظر میزان خوبی برازش، نسبت به سایر رویکردها برتر و توزیع مناسب به کار گرفته شده برای داده های مدت زمان فعالیت خرید، توزیع لگ- لجستیک است. با توجه به اینکه پارامتر مقیاس برآورد شده ی مدل، مقداری کمتر از 1 است، منحنی خطر، غیریکنوا و u شکل معکوس است. با توجه به نتایج، زنان شاغل نسبت به مردان و مردان نیز نسبت به سایر افراد مدت زمان کمتری را به خرید اختصاص می دهند و این تفاوت از نظر آماری معنی دار است (p=0.000). شیوه های سفری غیرموتوری در کاهش مدت زمان خرید تأثیری مثبت دارند (p<0.05). همچنین متغیرهایی مانند مسافت و جاذبه تجاری مقصد سفر، در افزایش مدت زمان انجام فعالیت خرید سهمی به سزا دارند (p<0.05).